Scheef

Bij tijd en wijle laait de discussie over salaris en beloning op. De kranten zijn er dol op en smullen van enorme bedragen die TV presentatoren bij de publieke omroep krijgen of bonussen die in het bankwezen worden uitgedeeld. Tja... we raken er niet over uitgepraat/gelezen... scheefgroei in salarissen en scheve verhoudingen. Overal zijn ze te vinden.

Nee, dan de zorg... daar zijn salarissen en maximale tarieven vastgelegd. Door de Nederlandse Zorg Autoriteit. Het maximale tarief dat de NZA vastlegt, het maximale tarief dat een gedragswetenschapper voor een consult, inclusief nabewerking (dossier bijhouden, factureren, bellen, mailen etc.), in rekening mag brengen is 95,63 bruto per uur. Gelukkig wel BTW vrij.  Overigens ook hier een tarief dat eenheidsworst suggereert: dit is het en blijft het, geen differentiatie naar ervaringsjaren, extra opleidingen etc. Gelijk voor de starter als voor de ervaren gedragswetenschapper. Dit is het. Dit blijft het. Eigenlijk heel scheef: de beginnende psycholoog doet andere zaken dan de ervaren, de complexiteit die ervaren behandelaars op hun bord krijgen, de verantwoordelijkheid die erbij hoort. Dit tarief heeft niets van dien aard meegewogen. Marktconform heet het, niks marktconform - onder de marktprijs! Niks vrije marktwerking - geen differentiatie mogelijk. Nou ja een beetje dan want naar beneden mag het tarief zo laag worden als het maar kan : de zorgverzekeraar of gemeente mag lager bieden maar nooit mag er meer gevraagd worden.
Is dat nou redelijk of is het scheef?  Het lijkt op het eerste gezicht redelijk - althans zo beoordeelde ik dat tot onlangs want NZA publiceerde ook een mooie berekening van hoe dit tarief tot stand komt. Dat lijkt aardig, maar kijk ik om me heen, zie ik wat ik allemaal moet doen voor dat tarief - dan vind ik het scheef. Het is nl. een all-in tarief en met de verhoging van de administratieve lasten en eisen van overheid en gemeente, is het een feit dat er per contactuur een adminstratie-uur gedraaid wordt. Bij 50% declarabele uren, keldert het werkelijke uurtarief fors omlaag. Daar moeten verzekeringen, pensioenen, praktijkkosten alles vanaf. De overhead is immers niet in uren declarabel. Hoe scheef is dat? De enige conclusie kan zijn heel scheef... en het wordt nog erger als ik om me heen kijk. Zodra ik me niet als psycholoog maar als coach afficheer mag ik wel een vrij tarief heffen. 
Uurtje coaching door een ervaren coach kan rond de 200 Euro per uur liggen. Aan coaches worden wel enige opleidingseisen gesteld, maar niet in die mate als in de wet BIG zijn vastgelegd. Hoog opgeleid, forse beroepscode, Tuchtrecht etc. maar niet de bijbehorende ruimte om in de vrije beroepsuitoefening je tarief zelf vast te stellen. Dat is scheef! 

Het wordt nog zotter als ik nog verder om me heen kijk. Onlangs kreeg ik de factuur van onze notaris onder ogen: de bureaumedewerker daar kost 75 Euro per uur... dat is incl. BTW bijna het tarief van de postacademisch geschoolde GZ psycholoog. De kandidaat notaris daarentegen kost 175 Euro (ex BTW) en de notaris rond de 250 Euro ex BTW.  Hoezo scheef? Ik vind dit zeer scheef maar als ik er even naar kijk, zijn dit eerlijk gezegd tarieven die meer recht doen aan opleidingseisen, ervaring en praktijkvoeringsrisico's. Tarieven die rekening houden met alle 'nevenwerkzaamheden' die niet in het contactuur plaats kunnen vinden. Tarieven die het mogelijk maken om je bij te scholen, te ontwikkelen, je te verzekeren, pensioen te regelen en de administratie van een praktijk uit te besteden. Tarieven die eigenlijk ook in de zorg thuishoren maar ja... voor de zorg wil de minister dit niet uitgeven. Daar is de politiek en de NZA sterker dan de beroepsverenigingen en zijn hulpverleners te zeer met inhoud begaan om tarieven een halszaak te maken. In een land waar marktwerking in de zorg zo wordt gepromoot is het eigenlijk bizar dat er geen vrije tarieven zijn voor psychologen in vrije praktijken. Toch?  Natuurlijk kan de zorgverzekeraar blijven zeggen dat ze niet meer betaalt dan een bepaald tarief maar als de cliënt wil bijbetalen, moet dat toch kunnen? Zo kunnen zorgkosten in de hand gehouden worden en kan de vrijgevestigd hulpverlener een tarief heffen dat dekkend is voor al het werk dat hij of zij levert. 

Als de overheid marktwerking vertrouwt, haar taak als beschermer van een sector en beroepsgroep serieus neemt, dan stelt ze een minimum tarief in zodat startende praktijken een eerlijke kans krijgen en niet onder een bestaansminimum komen, maar laat ze de vrijgevestigde in vrijheid zijn of haar beroep uitoefenen en tarieven stellen. Een maximumtarief is niet nodig. Laat de markt het maximum tarief bepalen, gewoon in vrije onderhandeling tussen professionals en opdrachtgevers. Misschien worden de tarieven dan wel scheef maar ja, schever dan het nu is waar een coach kan vragen wat hij wil en de post academisch psycholoog de facto minder verdient per uur dan de medewerkster van de notaris, kan het niet worden. Toch? Durft u dat aan mevrouw Schippers?